TP.HCM lọt top 5 hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Đông Nam Á

TP.HCM lọt top 5 hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Đông Nam Á

Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) đã chính thức ghi danh vào top 5 hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hàng đầu Đông Nam Á, theo báo cáo mới nhất từ Startup Genome – tổ chức nghiên cứu hệ sinh thái khởi nghiệp uy tín toàn cầu. Đây là một dấu mốc quan trọng không chỉ với riêng TP.HCM mà còn với cả Việt Nam, phản ánh sự phát triển vượt bậc về công nghệ, đổi mới sáng tạo và năng lực khởi nghiệp trong những năm gần đây.

Đổi mới sáng tạo: động lực tăng trưởng của TP.HCM

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0, đổi mới sáng tạo đã trở thành một yếu tố sống còn đối với sự phát triển bền vững của các thành phố. TP.HCM – trung tâm kinh tế, tài chính và khoa học công nghệ lớn nhất cả nước – đã và đang tận dụng mạnh mẽ xu hướng này để định hình lại mô hình tăng trưởng, hướng đến nền kinh tế tri thức.

Sự hiện diện trong top 5 hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Đông Nam Á là minh chứng cho những nỗ lực bền bỉ trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng, thu hút đầu tư, phát triển nhân lực chất lượng cao, và đặc biệt là hỗ trợ khởi nghiệp. Đây không phải là kết quả ngẫu nhiên mà là cả một hành trình dài với chiến lược bài bản và sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng khởi nghiệp.

Báo cáo hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu của Startup Genome

Theo báo cáo Global Startup Ecosystem Report (GSER) năm 2024 của Startup Genome, TP.HCM lần đầu tiên góp mặt trong top 5 hệ sinh thái đổi mới sáng tạo khu vực Đông Nam Á, cùng với các trung tâm lớn như Singapore, Jakarta, Kuala Lumpur và Bangkok.

Một số điểm nổi bật của TP.HCM trong báo cáo gồm:

• Mức tăng trưởng nhanh: TP.HCM nằm trong nhóm những thành phố có tốc độ tăng trưởng hệ sinh thái khởi nghiệp nhanh nhất khu vực.

• Chi phí khởi nghiệp thấp: Thành phố cung cấp một môi trường chi phí hợp lý cho các startup, đặc biệt là so với các đô thị lớn khác trong khu vực.

• Nguồn nhân lực dồi dào: Với dân số trẻ, năng động và có trình độ, TP.HCM là nơi cung cấp lượng lớn nhân lực kỹ thuật, công nghệ cho các công ty khởi nghiệp.

• Sự hỗ trợ của chính phủ: Nhiều chính sách khuyến khích khởi nghiệp, đầu tư vào hạ tầng số, trung tâm đổi mới sáng tạo đã được triển khai.

Những yếu tố đưa TP.HCM lên bản đồ đổi mới sáng tạo khu vực

Để có được vị trí như ngày hôm nay, TP.HCM đã phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo dựa trên một số yếu tố cốt lõi:

Chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ chính quyền

Chính quyền TP.HCM luôn xem khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo là một trong những ưu tiên hàng đầu. Nhiều chương trình cụ thể đã được triển khai như:

• Chương trình hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đến năm 2025

• Đề án hình thành Trung tâm khởi nghiệp sáng tạo quốc gia

• Kế hoạch phát triển Khu đô thị sáng tạo phía Đông – Thành phố Thủ Đức

Các chính sách này tạo điều kiện thuận lợi để các startup tiếp cận vốn, cơ sở vật chất, kết nối với chuyên gia và thị trường quốc tế.

Mạng lưới vườn ươm và không gian làm việc chung

TP.HCM hiện có hàng chục vườn ươm doanh nghiệp, không gian làm việc chung (coworking space) như Saigon Innovation Hub, Dreamplex, CirCO, UP Co-working… Đây là nơi hội tụ của cộng đồng khởi nghiệp, nhà đầu tư, cố vấn và các tổ chức hỗ trợ.

Việc mở rộng mạng lưới này giúp các startup dễ dàng tiếp cận nguồn lực cần thiết, từ không gian làm việc linh hoạt đến tư vấn pháp lý, tiếp thị, gọi vốn.

Cộng đồng startup năng động và sáng tạo

TP.HCM là nơi tập trung đông đảo các startup công nghệ với mô hình kinh doanh đa dạng, từ thương mại điện tử, công nghệ tài chính (fintech), công nghệ giáo dục (edtech) đến công nghệ y tế (healthtech) và nông nghiệp thông minh (agritech).

Một số startup tiêu biểu của thành phố có thể kể đến như:

• Momo: ứng dụng ví điện tử hàng đầu Việt Nam

• VNG: công ty công nghệ sở hữu mạng xã hội Zalo và nhiều sản phẩm game nổi tiếng

• Tiki: nền tảng thương mại điện tử nội địa phát triển mạnh mẽ

Cùng với đó là sự kết nối chặt chẽ với các nhà đầu tư thiên thần, quỹ đầu tư mạo hiểm trong và ngoài nước như VinaCapital Ventures, 500 Startups, Golden Gate Ventures…

Vai trò của các trường đại học và viện nghiên cứu

Nguồn lực tri thức là một trong những nền tảng quan trọng nhất của đổi mới sáng tạo. TP.HCM có hệ thống các trường đại học, viện nghiên cứu lớn như:

• Đại học Bách khoa TP.HCM

• Đại học Khoa học Tự nhiên

• Đại học Quốc tế (ĐHQG-HCM)

• Viện John von Neumann

Các trường này không chỉ cung cấp nhân lực kỹ thuật chất lượng cao mà còn là nơi ươm tạo nhiều ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo, phát triển công nghệ mới.

So với các đối thủ, TP.HCM có lợi thế ở chi phí và tốc độ phát triển nhanh, nhưng cần tiếp tục mở rộng quy mô thị trường và thúc đẩy hội nhập quốc tế để vươn xa hơn.

Thách thức đối với hệ sinh thái đổi mới sáng tạo TP.HCM

Dù đạt được nhiều thành tựu đáng kể, TP.HCM vẫn đang đối mặt với một số thách thức:

Thiếu hụt vốn đầu tư giai đoạn đầu

Nhiều startup tại TP.HCM gặp khó khăn trong việc gọi vốn giai đoạn pre-seed và seed do số lượng nhà đầu tư thiên thần và quỹ đầu tư mạo hiểm nội địa còn hạn chế. Cần nhiều hơn các cơ chế thu hút vốn tư nhân và quốc tế.

Kết nối quốc tế còn yếu

Việc kết nối với các trung tâm đổi mới sáng tạo toàn cầu vẫn chưa được mở rộng mạnh mẽ. Cần thúc đẩy các chương trình hợp tác quốc tế, xúc tiến thương mại và đưa startup ra nước ngoài.

Thiếu cơ chế pháp lý linh hoạt

Một số thủ tục hành chính vẫn còn phức tạp, gây khó khăn cho doanh nghiệp khởi nghiệp. Cần có cơ chế sandbox pháp lý để startup thử nghiệm mô hình mới mà không bị ràng buộc bởi những quy định cứng nhắc.

Định hướng tương lai: TP.HCM trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu châu Á

Với đà phát triển hiện tại, TP.HCM hoàn toàn có thể đặt mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu châu Á trong thập kỷ tới. Một số định hướng cụ thể bao gồm:

• Tăng cường đầu tư vào hạ tầng công nghệ: Xây dựng các trung tâm dữ liệu, mạng 5G, khu công nghệ cao.

• Phát triển khu đô thị sáng tạo phía Đông: Kết nối ba trục Đại học Quốc gia – Khu công nghệ cao – Khu tài chính Thủ Thiêm thành một cụm sáng tạo liên hoàn.

• Thúc đẩy giáo dục đổi mới sáng tạo trong trường học: Tạo nền tảng tư duy sáng tạo từ sớm cho thế hệ trẻ.

• Hỗ trợ startup tiếp cận thị trường quốc tế: Thông qua các chương trình xúc tiến, vườn ươm toàn cầu, kết nối chuyên gia quốc tế.

Việc TP.HCM lọt vào top 5 hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hàng đầu Đông Nam Á không chỉ là một thành tích đáng tự hào mà còn là bước đệm quan trọng cho những bước tiến xa hơn trong tương lai. Đây là minh chứng rõ ràng cho sức sống mãnh liệt của cộng đồng khởi nghiệp, sự năng động của nền kinh tế TP.HCM và tầm nhìn chiến lược của chính quyền thành phố.

Nếu tiếp tục duy trì đà phát triển hiện tại và khắc phục những điểm yếu còn tồn tại, TP.HCM hoàn toàn có thể vươn lên trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo mang tầm khu vực và thế giới trong thời gian không xa.