Gần đây, trên mạng xã hội X (Twitter), người dùng đang đua nhau thử nghiệm một khả năng mới của ChatGPT , thông qua một bức ảnh bất kỳ (có thể là ảnh thực đơn nhà hàng, góc phố, mặt tiền tòa nhà cho đến cả ảnh selfie...) mà người dùng đăng tải, sau đó yêu cầu mô hình o3 đóng vai người chơi "GeoGuessr" – một trò chơi trực tuyến nổi tiếng yêu cầu đoán địa điểm từ ảnh Google Street View. Đáng ngạc nhiên là o3 đã trả về những suy luận rất chính xác về vị trí, địa danh trong bức hình trong rất nhiều trường hợp, điều này cho thấy sức mạnh đáng kinh ngạc từ mô hình mới của OpenAI , đồng thời cũng đưa ra một cảnh báo nghiêm túc: "Chỉ một bức ảnh, ChatGPT mới có thể vạch mặt bạn đang ở đâu" – và điều đó hoàn toàn không phải là cường điệu.
AI "suy luận" vị trí như thế nào?
Trước đây, nhiều người cho rằng chỉ khi bức ảnh chứa dữ liệu EXIF (dữ liệu tọa độ GPS, thời gian chụp…) thì kẻ xấu mới có thể lần ra vị trí của bạn. Tuy nhiên, với công nghệ AI mới, việc xác định vị trí không còn phụ thuộc vào dữ liệu kỹ thuật ẩn bên trong ảnh. Giờ đây, chính nội dung của bức ảnh – dù chỉ là một thực đơn nhà hàng, một góc phố hay một tấm biển quảng cáo phía xa – cũng có thể trở thành chìa khóa để AI suy ra vị trí chính xác nơi bạn đang đứng.
OpenAI đã triển khai thử nghiệm các mô hình AI thị giác như GPT-4 o3 và GPT-4 o4-mini. Người dùng đã thực hiện hàng loạt thử nghiệm bằng cách tải lên những hình ảnh tưởng chừng vô hại – ví dụ như một ly cà phê trên bàn, một bức tường graffiti hay mặt tiền một tòa nhà cũ – và yêu cầu AI đoán xem địa điểm trong ảnh là ở đâu.
Kết quả thu được khiến nhiều người không khỏi ngỡ ngàng: AI không chỉ đưa ra được thành phố, khu vực, mà đôi khi còn xác định đúng tên nhà hàng, quán bar hoặc thậm chí là một con phố cụ thể. Tất cả đều dựa trên những chi tiết rất nhỏ như: kiểu kiến trúc, ngôn ngữ trên biển hiệu, thiết kế menu, bảng giá, thậm chí cả phong cách trang trí nội thất.
Mối đe dọa với quyền riêng tư
Điều đáng lo ngại ở đây là AI không cần dữ liệu GPS, không cần lịch sử trò chuyện hay thông tin cá nhân – nó chỉ cần phân tích hình ảnh và đối chiếu với dữ liệu khổng lồ từ Internet, bao gồm ảnh từ Google Maps, mạng xã hội, trang đánh giá địa điểm…
Điều này đồng nghĩa với việc: nếu bạn đăng ảnh lên mạng – dù chỉ là check-in đi chơi hay ảnh chụp đồ ăn – thì AI hoàn toàn có thể “định vị” bạn mà không cần bất cứ thông tin kỹ thuật nào kèm theo.
Trong tay những người có ý đồ xấu, khả năng này có thể bị lợi dụng để theo dõi, dox (công khai thông tin cá nhân trái phép), hoặc gây nguy hiểm cho bạn và gia đình.
OpenAI nói gì?
Trước những lo ngại ngày càng tăng, OpenAI đã đưa ra phản hồi rằng họ đã huấn luyện các mô hình của mình để từ chối các yêu cầu mang tính riêng tư hoặc có thể gây hại. Đồng thời, họ cũng triển khai các biện pháp bảo vệ nhằm hạn chế nguy cơ mô hình bị khai thác sai mục đích.
Tuy nhiên, các thử nghiệm thực tế cho thấy khả năng AI suy luận thông tin từ hình ảnh vẫn còn rất mạnh mẽ và khó kiểm soát. Khi công nghệ vượt xa sự kỳ vọng, việc kiểm soát nó trở thành một bài toán nan giải.
Làm sao để bảo vệ bản thân?
Vậy thì : người dùng nên làm gì để tự bảo vệ mình?
Dưới đây là một số gợi ý:
-
Hạn chế chia sẻ ảnh chứa chi tiết dễ nhận diện vị trí như biển hiệu, địa danh, nội thất đặc trưng…
-
Làm mờ hoặc cắt bỏ các thông tin nhận diện trong ảnh trước khi đăng tải.
-
Không chia sẻ ảnh theo thời gian thực, đặc biệt là khi bạn đang ở một nơi công cộng hoặc địa điểm riêng tư.
-
Kiểm tra lại ảnh trước khi đăng, tránh để lộ biển số xe, địa chỉ, hoặc tên địa điểm hiển thị trong ảnh.
-
Cẩn trọng với các công cụ AI trực tuyến – dù chúng tiện lợi, nhưng cũng nên hiểu rõ cách chúng xử lý dữ liệu của bạn.
AI đang mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn không ít nguy cơ. Việc một mô hình như ChatGPT có thể "nhìn" vào bức ảnh và xác định bạn đang ở đâu là minh chứng rõ ràng nhất cho sự tiến hóa đáng kinh ngạc – đồng thời cũng là lời cảnh tỉnh đối với tất cả chúng ta.
Trong một thế giới nơi "mắt của AI" có thể ở khắp nơi, sự riêng tư trở nên mong manh hơn bao giờ hết. Và có lẽ, đã đến lúc mỗi người cần ý thức rõ ràng hơn về những gì mình chia sẻ – bởi chỉ một bức ảnh cũng có thể tiết lộ cả một câu chuyện mà bạn không hề hay biết.
