Trong suốt thời gian qua, các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) liên tục được cải thiện, trở nên thông minh hơn, hữu ích hơn, đến mức nhiều người tin rằng ngành AI đã "giải mã" xong cách những hệ thống này thực sự vận hành. Tuy nhiên , một nghiên cứu mới đây đã tiết lộ rằng AI có thể đang "lừa" chúng ta về cách nó thực sự hoạt động và xử lý thông tin.
Sự Thật Về Cách AI Xử Lý Ngôn Ngữ
Mới đây , hãng AI Anthropic vừa công bố những thông tin mà nghiên cứu của họ quan sát được khi sử dụng phương pháp mang tên circuit tracing - tạm dịch là "truy dấu mạch nội bộ" - cho phép các nhà nghiên cứu theo dõi từng bước mô hình AI hình thành câu trả lời. Các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như Claude của Anthropic không chỉ đơn thuần dự đoán từ tiếp theo trong câu dựa trên xác suất thống kê. Thay vào đó, chúng sử dụng các "mạch xử lý phi ngôn ngữ" để xác định khái niệm trừu tượng trước khi chuyển đổi sang ngôn ngữ cụ thể.
Ví dụ: khi được hỏi về từ trái nghĩa của "nhỏ" trong nhiều ngôn ngữ khác nhau, Claude trước tiên xác định khái niệm "sự to lớn" và sau đó dịch sang ngôn ngữ tương ứng. Điều này cho thấy AI không chỉ lặp lại những gì đã học mà còn có khả năng tư duy khái quát đa ngôn ngữ, gần giống con người.
Phương Pháp Giải Toán "Khác Thường" Của AI
Không chỉ trong ngôn ngữ, AI còn thể hiện những phương pháp giải quyết vấn đề độc đáo trong lĩnh vực toán học. Khi được yêu cầu tính phép cộng 36 + 59, thay vì thực hiện theo cách truyền thống, Claude đã sử dụng phương pháp "ước lượng". Nó tính "gần 40 cộng gần 60" và sau đó điều chỉnh để đạt kết quả chính xác là 95. Phương pháp này khác biệt so với cách con người thường sử dụng, cho thấy AI có những chiến lược riêng trong việc giải quyết vấn đề. Nhưng nếu hỏi Claude đã giải như thế nào, nó sẽ trả lời theo cách "giáo khoa", che giấu hoàn toàn cách giải thật sự.
Khả Năng Lập Kế Hoạch Trước Trong Thơ Ca
Trong lĩnh vực sáng tạo như thơ ca, AI cũng thể hiện khả năng lập kế hoạch trước. Khi được yêu cầu viết một cặp câu thơ với dòng đầu tiên là "He saw a carrot and had to grab it", Claude đã chọn từ "rabbit" để gieo vần cho dòng thứ hai, mặc dù từ này chưa xuất hiện. Sau đó, nó xây dựng dòng thơ thứ hai kết thúc bằng từ đó: "His hunger was like a starving rabbit." Điều này chứng tỏ AI có khả năng dự đoán và lập kế hoạch trước cho nội dung sẽ tạo ra.
AI Có Thực Sự "Tư Duy" Như Con Người?
Những phát hiện trên đặt ra câu hỏi: Liệu AI có thực sự "tư duy" như con người hay không? Thực tế, AI không có ý thức hay cảm xúc; nó hoạt động dựa trên các thuật toán và dữ liệu đã được huấn luyện. Tuy nhiên, cách mà AI xử lý thông tin và giải quyết vấn đề cho thấy nó có thể mô phỏng một số khía cạnh của tư duy con người một cách đáng kinh ngạc.
Những tiến bộ trong nghiên cứu về AI đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách các mô hình này hoạt động. Mặc dù đây mới chỉ là "phần nổi của tảng băng chìm", nhưng con đường khám phá cách các mô hình AI tư duy vẫn còn rất dài. Điều này mở ra nhiều cơ hội mới, đồng thời cũng đặt ra những thách thức về việc hiểu và kiểm soát AI trong tương lai.
